Phần lớn công việc chuyên môn của tôi đều dành ra để nói, viết và diễn giải các bài nghiên cứu về việc chúng ta nên xử lý những mối quan hệ bất ổn như thế nào: ví dụ như mối quan hệ quá kiểm soát hoặc độc hại, hay những lý do khiến niềm tin bị phá vỡ. Người ta thường hỏi tôi làm thế nào để xử lý ngoại tình, phản bội hoặc thay đổi tình cảm trong một mối quan hệ và thật đau lòng khi những vấn đề đó thường sẽ có xu hướng tồi tệ đi như một điều hiển nhiên. Nhưng điều quan trọng không kém chính là học cách xác định liệu mối quan hệ ấy có đang diễn ra tốt đẹp. Nhiều người không chắc những dấu hiệu là gì, hoặc tệ hơn họ còn không biết họ xứng đáng có được những điều tích cực nào. Nếu lớn lên và chứng kiến ​​bố mẹ hoặc các thành viên khác trong gia đình có những hành động độc hại thường xuyên, người đó rất có thể sẽ xem việc đấy là "bình thường" và sẽ gặp khó khăn để hiểu một mối quan hệ tốt về cơ bản là như thế nào.

Những mối quan hệ lành mạnh thường có những đặc điểm sau, đặc biệt là trong các mối quan hệ lãng mạn có sự cam kết. Không nên xem chúng chỉ là những sự tùy chọn. Nếu thiếu chúng, điều cần làm là phải chỉ ra được vấn đề đang gặp phải.

1. Lòng tin

Sự tin tưởng được cho là một trong những đặc điểm quan trọng nhất trong một mối quan hệ. Nếu không có sự tin tưởng, chúng ta sẽ thiếu đi nền tảng căn bản nhất để tạo nên những thân mật về cảm xúc, và khả năng mà bạn chịu tổn thương sẽ cứ lặp đi lặp lại và ngày càng lớn dần thêm. Nếu không có sự tin tưởng, bạn sẽ thường xuyên không rõ liệu bạn có thể tin đối phương sẽ luôn bên bạn và liệu họ có thực sự nói đúng những gì mà họ suy nghĩ hay không. Có rất nhiều cách để xây dựng và tái xây dựng sự tin tưởng trong một mối quan hệ, nhưng nếu bạn không sẵn lòng để làm điều đó thì mối quan hệ của bạn sẽ rất dễ căng thẳng và bấp bênh.

2. Giao tiếp

Giao tiếp một cách chân thành và tôn trọng, đặc biệt  với những chuyện nan giải là điều mà không phải ai cũng có thể làm được một cách tự nhiên. Chúng ta thường chôn sâu những điều gây khó chịu hoặc là để hòa hợp với mọi người, hoặc là để thể hiện vẻ ngoài hoàn hảo. Chúng ta có thể còn chưa học được cách thừa nhận những cảm xúc khó khăn của chính mình. Một thách thức nữa chính là thường biến xung đột thành một cuộc chiến toàn diện: chúng ta dễ cá nhân hóa vấn đề hay cảm thấy đả kích khi nghĩ rằng mình bị đe dọa. Nếu bạn có xu hướng hành động như vậy cũng không sao, quan trọng hơn hết là phải học cách giải quyết chúng vì việc giao tiếp bền vững và lành mạnh sẽ giúp nuôi dưỡng các mối quan hệ trở nên tốt đẹp.

3. Kiên nhẫn

Không một ai có thể kiên nhẫn mọi lúc được. Tại bất cứ thời điểm nào trong cuộc sống, các yếu tố như thiếu ngủ, căng thẳng hoặc các vấn đề sức khỏe thể chất đều có thể khiến bạn dễ bị kích động hơn - đó là một phần con người chúng ta. Tuy nhiên, hai người trong một mối quan hệ lành mạnh và yêu thương sẽ trao cho nhau sự kiên nhẫn nhất định mà tại đó họ sẽ nhận được cảm giác bình yên, linh hoạt và ủng hộ nếu một trong hai trải qua một ngày tồi tệ hoặc không ở trong trạng thái tốt nhất. Khi cả hai thường xuyên thiếu kiên nhẫn với nhau, họ thường trở nên xét nét hờn giận, từ đó hình thành cảm giác bị xúc phạm ngày một nhiều hơn. Thay vì vậy, hãy linh hoạt thích ứng theo cảm xúc của đối phương một cách lý trí, rồi bạn sẽ cảm thấy mình được yêu thương vô điều kiện.

4. Thấu cảm

Sẵn sàng nhìn nhận quan điểm của người khác sẽ vô cùng hữu ích trong rất nhiều trường hợp - dù là trong việc nuôi dạy con cái hay trở thành một người hàng xóm tốt. Tuy nhiên nó có tác dụng quan trọng nhất chính là trong mối quan hệ giữa bạn với đối phương. Bạn có thực sự nỗ lực để cố gắng hiểu quan điểm của họ, ngay cả khi bạn không đồng ý với nó? Nỗi đau của họ có thúc đẩy bạn cố gắng giúp họ cảm thấy tốt hơn không? Bạn có cảm thấy hạnh phúc về những thành quả của họ không? Thấu cảm là điều cốt yếu để có một tình yêu lâu dài đấy.

5. Yêu thương và quan tâm

Đương nhiên, tình yêu phải là một phần của bất kỳ mối quan hệ lãng mạn lành mạnh và tận tuỵ nào - lúc đầu tôi còn không bận tâm đến việc đưa nó vào danh sách chính. Nhưng tinh tế hơn cả tình yêu chính là cách mà chúng ta thể hiện nó thông qua sự yêu thương và quan tâm, hứng thú với nhau. Những cử chỉ âu yếm nhỏ chẳng hạn như ôm, hôn, những cái vuốt ve an ủi sẽ giúp cả hai luôn cảm thấy thoải mái và an toàn trong mối quan hệ. Không thể nói được cần thể hiện bao nhiêu cử chỉ là đủ cả. Miễn là cả hai đều cảm thấy thoải mái với nhu cầu của mình là được. Điều này cũng áp dụng với cả sự thân mật về thể xác. Còn với yếu tố “quan tâm”, điều này còn rộng lớn hơn cả tình yêu nữa. Nó có nghĩa là hai bạn thực sự hứng thú, thương mến và ở bên nhau không chỉ vì vẻ hấp dẫn (ngay cả khi không còn là sự say mê thể xác của những ngày đầu) hơn là vì nghĩa vụ.

6. Linh hoạt

Bạn có thể đã từng nghe: mối quan hệ cần có sự thỏa hiệp. Và đôi khi viễn cảnh hoàn hảo sẽ không xảy ra (ví dụ như chỉ một trong hai người không thể quyết định có con được), dù có như thế nào thì yếu tố chính tạo nên sự thỏa hiệp tốt sẽ là tính linh hoạt. Cần nhớ rằng cả hai phải thể hiện sự linh hoạt trong cuộc sống hàng ngày và những lúc ra quyết định, vì nếu chỉ có một người luôn nhẫn nhịn thì sự thiếu cân bằng đó dần sẽ trở nên độc hại. Trong các mối quan hệ lành mạnh, cả hai sẵn sàng thích ứng để thay đổi và phát triển - cả tích cực và tiêu cực, từ đó hình thành một mối quan hệ lâu dài. Và họ có thể đánh giá ở một mức độ chung đặc biệt là khi có xung đột, rằng điều gì là quan trọng nhất đối với từng người trong mối quan hệ và điều đó nên được ưu tiên như thế nào. Hai người không bao giờ sẵn sàng nhường nhịn nhau sẽ sớm rời xa nhau trước khi cùng nhau đi chặng đường dài còn lại.

7. Trân trọng

Có nhiều nghiên cứu nổi bật về tầm quan trọng của lòng biết ơn trong các mối quan hệ. Nó làm cho chúng ta cảm thấy hạnh phúc và an toàn hơn về đối phương. Càng biết ơn chúng ta sẽ càng cảm thấy được trân trọng hơn khi là chính mình, từ đó gia tăng cảm giác hạnh phúc. Ngay cả những biểu hiện nhỏ của biết ơn và trân trọng thôi cũng có thể giúp cải thiện sự hài lòng trong mối quan hệ. Vì vậy lần tới nếu bạn nghĩ rằng việc bạn nói "cảm ơn" vì điều gì đó mà đối phương đã làm là không quan trọng thì hãy suy nghĩ lại. Và có lẽ bạn cũng cần để ý đến những cảm xúc tiêu cực của mình khi bạn không nhận được sự trân trọng nữa nhé.

8. Khoảng không phát triển riêng

Các mối quan hệ trở nên nhàm chán không chỉ vì đã ở bên nhau quá lâu mà bởi vì họ cảm thấy bế tắc và cá nhân hoặc cả hai đều không thể phát triển được. Thật phi lý và độc hại khi mong đợi rằng cặp đôi ấy sẽ mãi mãi như vậy qua hàng tháng, hàng năm, hàng thập kỷ. Những hy vọng, nỗi sợ, mục tiêu và sở thích sẽ không ngừng phát triển và đó là một điều tốt. Chúng ta không nhất thiết phải kết thúc hoặc đau khổ vì điều này, miễn là cả hai cho nhau không gian để phát triển thông qua việc ngưng hoài niệm về nhau một cách độc hại  về những năm tháng thanh xuân đã qua, học cách quan tâm đến việc tìm hiểu điều gì là quan trọng với đối phương và không đặt ra những kỳ vọng cứng nhắc.

9. Tôn trọng

Chúng ta thường cho rằng tôn trọng là với những người hay những thứ không có sự thân mật với chúng ta: tôn trọng người lớn tuổi, tôn trọng các biểu tượng của đức tin tôn giáo hoặc tôn trọng chính quyền. Thế nhưng tôn trọng có vai trò rất lớn trong mối quan hệ thân mật, thậm chí là hơn nữa. Trong các mối quan hệ lành mạnh, họ nói chuyện với nhau nhưng không làm giảm giá trị của một người, không có sự bác bỏ hoặc coi thường. Họ coi trọng thời gian và ý kiến ​​của nhau như thể của chính mình. Họ bảo vệ sự riêng tư của nhau và không xem đối phương như một trò đùa hay một người giúp việc chỉ đến để liên tục dọn dẹp căn hộ hoặc làm bữa tối mà không nhận lấy một lời cảm ơn. Khi sự tôn trọng bắt đầu ít dần đi, con đường xây dựng lại nó sẽ vô cùng dài và vất vả. Gây ra tổn thương sẽ luôn dễ dàng hơn hàn gắn nó lại.

10. Có qua có lại

Trong các mối quan hệ lành mạnh, sự tính toán ban đầu ("Tuần trước anh ấy đón mình ở sân bay nên giờ mình nợ anh ấy một ân huệ") phai dần và trở thành một trạng thái cân bằng mới, đầy tin tưởng, tức cả hai sẽ đơn giản là sẽ giúp đỡ nhau khi có khó khăn. Lý tưởng sẽ là khi việc cho và nhận gần như luôn luôn cân bằng theo năm tháng và cả hai đều không cảm thấy tức giận. Tất nhiên trong nhiều mối quan hệ, việc đó sẽ không bao giờ có thể bằng nhau (chẳng hạn một người cần được chăm sóc y tế lâu dài, có người thì đơn giản họ vui vẻ và thích được chăm sóc người khác, cũng có người thì lại phải đấu tranh với một rối loạn tâm lý nào đó). Và điều đó không sao cả, miễn là cả hai đều cảm thấy thoải mái với mức độ cho và nhận ở hiện tại và ai cũng đều tìm cách trao cho mối quan hệ và đối phương một điều gì đó - đặc biệt là trao sự hỗ trợ về tinh thần.

11. Giải quyết xung đột một cách lành mạnh

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cách một cặp đôi cãi nhau/không cãi nhau có thể giúp ta dự đoán về khả năng thành công của mối quan hệ. Chúng ta có xu hướng xem sự lãng mạn trong văn hóa Mỹ dưới lăng kính màu hồng. Chúng ta sẵn sàng để mặt xung đột bùng nổ vào lúc đầu (chàng trai gặp cô gái, chàng trai mất cô gái, sau đó chàng trai giành lại được cô gái và sống hạnh phúc mãi mãi về sau, mô-típ thường gặp trong rất nhiều bộ phim nổi tiếng). Khi cặp đôi ấy cùng nhau đi dạo dưới hoàng hôn, chúng ta mong rằng mọi thứ sẽ ổn thỏa từ đó trở đi. Trớ trêu thay, những cặp đôi che giấu nỗi buồn bực của mình với nhau để duy trì ảo tưởng rằng mọi thứ đều hoàn hảo có lẽ còn tệ hơn nhiều so với những cặp đôi bộc lộ cảm xúc và cố gắng giải quyết chúng ngay cả khi nó gây ra xung đột. Nói tóm lại, khi có sự khác biệt về quan điểm hoặc vấn đề, các mối quan hệ lành mạnh sẽ không trì hoãn và bác bỏ xung đột rồi để chúng leo thang thành những cuộc tấn công cá nhân. Họ sẽ nói chuyện với nhau bằng sự tôn trọng, thấu cảm và thấu hiểu..

12. Tính cá nhân và những ranh giới

Hai người giống hệt nhau có lẽ qua thời gian sẽ không còn nhiều điều để nói với nhau nữa. Dù gì thì họ đã biết quan điểm của người kia sẽ như thế nào rồi, tại sao phải lắng nghe thêm? Tất nhiên, hai người khác biệt đến mức về giá trị lẫn phong cách sống đều khác nhau, sẽ có quá  ít điểm chung để duy trì cảm giác hứng thú với nhau (nhẹ nhất), hoặc hoàn toàn không hợp nhau, hoặc ngay từ đầu đã không thích nhau (tệ nhất). Một mối quan hệ tốt là khi có những điểm tương đồng về cơ bản giúp gắn kết với nhau, nhưng sự khác biệt của mỗi cá nhân vẫn được tôn trọng và có giá trị. Hơn nữa điều quan trọng là cả hai vẫn được phép tự do sống cuộc sống của riêng mình đặc biệt là về tình bạn, mục tiêu nghề nghiệp và sở thích. Có thể hình dung một mối quan hệ bền vững và lành mạnh theo sơ đồ Venn - có sự chồng chéo vừa đủ để giữ cho mối liên kết bền chặt, nhưng mỗi người đều có những khía cạnh riêng của họ và ranh giới đó đều được cả hai bên tôn trọng.

13. Cởi mở và trung thực

Mỗi người sẽ có mỗi mức độ cởi mở khác nhau trong các mối quan hệ của họ. Một số người có thể thấy kinh hoàng nếu thấy cửa phòng tắm mở, có người sẽ thảo luận về những chuyện thân mật cơ thể với nhau mà không cần suy nghĩ nhiều. Việc cởi mở về hy vọng, ước mơ và thậm chí là cả chi tiết về một ngày làm việc cũng vậy. Dù mức độ thoải mái chia sẻ của bạn ở đâu thì điều quan trọng là phải có một sự phù hợp chắc chắn và sự trung thực phải là thứ cơ bản bạn phải có khi công khai câu chuyện. Các cặp đôi hay che giấu con người thật, cảm xúc thật của họ hoặc thường xuyên nói dối về thói quen và hành vi của mình đều sẽ gây nguy hiểm lên nền tảng của sự tin tưởng mà mọi mối quan hệ cần có.

Nguồn: What Does a Healthy Relationship Look Like? - Psychology Today